İL MÜFTÜSÜ ÖMER FARUK BİLGİLİ İLE KURBAN İBADETİ ÜZERİNE SÖYLEŞİ

Yaklaşan Kurban Bayramı öncesi İl Müftüsü Ömer Faruk Bilgili Hocamızı ziyaret ederek bayram öncesi oldukça faydalı bilgiler elde ettiğimiz bir sohbet gerçekleştirdik. Her zamanki gibi mütevazi tavrı ile bizi karşılayan İl Müftümüz Ömer Faruk Bilgili Hocamız Kurban İbadeti konusunda  yaptığı açıklamasında :” İslam Dini, düşünce ve davranış bakımından insanları yetiştirmeyi ve geliştirmeyi, onları bilinç ve sorumluluk sahibi insanlar ( insan-ı kâmil ) olmalarını hedeflemiş bir dindir.İslam’ın en önemli esası ise “ Tevhid “ inancıdır. Dinimizde, imani değerlerin sözlerimize, düşüncelerimize, fiillerimize ve davranışlarımıza yansıması, imanın ifadesi sayılmıştır.Hükmü, Kur’an ve sünnetle sabit olan kurban ibadeti de, insanın Allah’a yaklaşmasına vesile olan ve içinde Hz.İbrahim (a.s.)’in hatırasını barındıran mali bir ibadettir.Yüce Kitabımız Kur’an-ı Kerim’de Allah “ (O halde ) Rabbin için namaz kıl ve kurban kes. “ (Kevser S./2.Ayet) buyurmaktadır.Hz. Peygamber (s.a.v) ‘de “ Kurban kesiniz, çünkü o, atanız İbrahim (a.s.)’in sünnetidir, “ buyurmuşlardır.Kur’an, kurbanın iman uğruna Alah’a gösterilen itaatın, teslimiyetin, fedakârlığın ve takvanın en güzel ifadesi olduğunu beyan etmiştir:

“Onların ne etleri ne de kanları Allah’a ulaşır; fakat O’na sadece sizin takvânız ulaşır. Sizi hidayete erdirdiğinden dolayı Allah’ı büyük tanıyasınız diye O, bu hayvanları böylece sizin istifadenize verdi. (Ey Muhammed!) Güzel davrananları müjdele”  (Hacc S./37. Ayet)

Nisap ölçüsü maddi varlığa sahip olan Müslümanın, kazandığı helal para ile satın alıp, belirli günlerde Allah adına ve Allah rızası için belli hayvanları kesmesine kurban denir.

Kurban, insanın Allah’a yaklaşmasına vesile olan bir ibadettir. İnsan kurban kesmekle, Hz. İbrahim gibi Allah’a ve O’nun emirlerine olan bağlılığını, O’nun rızası için fedakârlığa hazır olduğunu, Hz. İsmail gibi Allah’ın hükmüne olan teslimiyetini göstermiş olur.Aynı zamanda sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın en güzel örneğidir. Kesilen kurbanlardan daha çok yoksullar ve hayır kurumları yararlanır. Ayrıca önemli bir geçim kaynağı olan hayvan besiciliğini de teşvik ederek, ülke ekonomisine yarar sağlar.

Kurban gibi önemli bir ibadetin hükümleri, kuralları ve adabı vardır. Kurbanlarımızı bu usul ve esaslara uyarak kesmemiz gerekmektedir. Şimdi bunlardan en önemlilerini açıklayalım:

Kurban kesmenin hükmü nedir?

Kurban kesmenin hükmü İmam-ı Azam’a göre vacip olur, diğer müctehidlere ve mezheb imamlarına göre ise sünnet-i müekkededir.

Kimler kurban kesmekle yükümlüdür?

Ergenlik çağına ermiş, akıllı, hür, mukim (seferi olmayan ) ve nisap ölçüsü mal ve parası olan her Müslüman kurban kesmekle yükümlüdür.

Kurban nisabı nedir?

Nisap, dinen zenginlik ölçüsüdür. Kurban nisabı; kişinin oturduğu evi, evinin eşyası, binek aracı, 3 kat elbisesi, kendisinin ve baktığı ailesinin bir yıllık nafakası ve borcundan ayrı olarak 80.18 gr. Altın veya bu miktar altın kıymetine denk para ve mala sahip olmaktır.

 Bu nisap ölçüsünün üzerinden zekâttaki gibi bir yıl geçme şartı var mı?

Hayır. Daha önce fakir iken bu miktar mala kurban kesim günlerinde bir mü’min sahip olsa derhal kurban kesmelidir.

Kurban kesme günleri hangi günlerdir?

Kurban kesme günleri, bayram namazından sonra olmak üzere bayramın ilk üç günüdür.( Kurban Bayramının 1.2.3. günleridir)

Kurban edilecek hayvanlar hangileridir? Yaşları ne olmalıdır?

Kurban edilecek hayvanlar;  koyun, keçi, sığır, manda ve deveden ibarettir. Bunlardan devenin 5, sığır ve mandanın 2, koyun ve keçinin 1 yaşını doldurmuş olmaları gerekir. Ancak 6 aylık olup, gösterişli olan  kuzular da, kurban edilebilir. Dişi ve erkeklerinin her biri kurban edilebilir.

Bu yaşların hesabında miladi ve hicri yıldan hangisi ölçü alınacaktır?

İbadetlerde hicri ( kameri ) yıl ölçü alınır.

6 ayını doldurmuş keçi veya koyun kesilebilir mi?

Koyun 6 ayını doldurmuş ve bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli ise,  kurban olur. Keçinin ise mutlaka bir yaşını doldurması gerekir.

Bu hayvanların dışında bir hayvan kurban edilebilir mi?

Bu hayvanların dışında hiçbir hayvanın kurban edilmesi sahih olmaz.

Kurban canlı olarak veya kurbanın bedeli  fakire verilse kurban yerine geçer mi?

Hayır, kurban yerine geçmez. Sadece sadaka olur. Kurban ibadetinin yerine getirilmesi için mutlaka usulüne göre kurban kesimi yapılması, kesilmesi gerekir.

Kurbanın parası kadar bir fakire sadaka verilse kurban yerine geçer mi?

Sadece hayır yerine geçer sadaka vermiş olur. Bu şuna benzer;  “ ben Ramazan orucu yerine, 30 gün başka bir zaman diyet yapsam olur mu? Bir ibadetin yerine başka bir ibadet geçerli olmaz. Yani ibadet, ibadete alternatif olmaz.

Bu hayvanları, kaç kişi kurban edebilir?

Bir koyun veya bir keçiyi ancak bir kişi kurban edebilir. Fakat sığır, manda ve deveyi ise bir kişiden yedi kişiye kadar kurbana ibadet kastı olmak şartıyla ortak olabilir.

Bu kurbanlıklara ortak olanların sayısının tek veya çift olması gerekir mi?

Hayır, gerekmez. Bir sığırı, mandayı veya deveyi 1 kişi  kesebilir, 2 kişi, 3 kişi, 4 kişide, 5 kişi, 6 kişi, 7 kişi de kesebilir.

Bir deve, sığır ve mandaya ortak olanlar başka ne gibi şartlara uymalıdırlar?

Ortaklardan hiç birinin hissesi asgari hisse 1 / 7 nin altında olmamalıdır. Ortaklardan her birinde Allah’a bir ibadet niyeti bulunmalıdır. Etleri tartı ile bölüşmelidirler.

Bu kurbanlıklara ortak olanlar vacip kurban dışında bir  başka kurban niyeti ile de kurbana ortak olabilirler mi ?

Evet. Yönleri değişikte olsa, Allah’a ibadet niyeti bulunduktan sonra olur. Mesela, ortaklardan birisi doğan çocuğu için sünnet olan akika kurbanı, bir diğeri vacip olan adak kurbanı için girebilir. Yeter ki Allah’a ibadet kastı ve niyeti olsun.

Bir kimse kendi malından alıp, sevabını ölen bir yakınına bağışlamak üzere bayram günlerinde kestiği kurbanın etinden yiyebilir mi?

Evet. Yiyebilir ve başkalarına da yedirebilir.

Bir deve, sığır ve mandaya ortak olanlar etleri nasıl bölüşmelidirler?

Tartı ile ölçerek hisselerini alırlar. Göz kararı ve götürü suretiyle ayıramazlar.

Bir kimsenin hanımının nisap miktarı malı, parası yoksa, dinen zengin kocasının, eşi için de kurban kesmesi gerekir mi?

Kadının nisap miktarı malı yoksa ona kurban kesmek gerekmez. Bu durumun tersinde, yani  kadının da kocası için kurban kesmesi gerekmez.

Bir evde bir kurban kesilmesi yeterli olur mu ?

Evdekilerin her birinin mali durumuna bakılır. Dinen zengin olan ve şartları tutanlar ayrı ayrı kurban kesmesi gerekir. Diğerleri ise kesmeyecektir.

Aynı ailede bir sene erkek için diğer sene kadın için kurban kesilebilir mi?

Hayır. Yukarıda söylediğimiz gibi kimin şartları tutuyorsa onlar keseceklerdir. Erkek zenginse erkek, kadın zenginse kadın, her ikisi de zenginse her ikisi de keseceklerdir. İbadetlerde ferdilik söz konusudur.

Seferi olan kimse kurban kesebilir mi?

Yükümlü olmamakla beraber, dilerse nafile olarak kesebilir.

Kurbanın sahih olması için hangi engel kusurlar bulunmamalıdır?

Kurban bir ibadet olduğundan, kurbanlık hayvanların kusursuz olması gerekir. Bu engelleri şöyle özetleyebiliriz: İki veya bir gözünün kör olması, çok zayıf ve yürüyemeyecek derece topal olması, kulağının veya kuyruğunun 1/3 nün kopmuş olması, burnunu kesik olması, boynuzlarının birinin veya ikisinin kökünden kırılmış olması vb. kusurlardır.

Boynuzsuz veya boynuzu biraz kırık, dişlerinin birazı dökülmüş veya burulmuş hayvan kurban edilebilir mi?

Evet edilebilir.

Kurbanı kimler keser?

Kurbanı Müslüman olan her erkek veya kadın kesebilir. Kendisi kesebildiği gibi vekâleten bir Müslümana da, kestirebilir. Bir ibadet olduğu için Müslümanın bizzat kendisinin kesmesi daha uygundur.

Kurban nasıl kesilmelidir?

Kurbanlık hayvan incitilmeden ve eziyet edilmeden kıbleye yatırılır. Gözler bağlanır. Biliniyorsa kurban duaları okunur, bilinmiyorsa tekbir getirilir, büyük ve keskin bir bıçakla “ Bismillahi Allahu Ekber “ denilerek kurban kesilir.Nefes borusu, yemek borusu ve iki şah damardan kesilir. Kanı tamamen akıtılır ve canının çıktığından emin olunduktan sonra yüzülür. Daha sonra kurban sahibi  müstehab olarak 2 rekat namaz kılar.

Kurban etleri nasıl taksim edilir?

En uygun olanı kurban etini üçe taksim ederek, birini kurban kesemeyen yoksullara, birini akraba, dost ve komşulara, birini de kendine ve ailesine ayırmaktır.

Teşrik tekbirleri nedir? Ne zaman getirilecektir?

Teşrik tekbirlerini söylemek vaciptir. Arefe (19 Temmuz Pazartesi) günü sabah namazından sonra Kurban bayramının dördüncü günü ikindi namazı dâhil olmak üzere 23 vakit namazının farzlarının ardından söylenir.

Teşrik tekbiri; “Allahu ekber, Allahu ekber. Lâ ilâhe İllâllahu, vallahu ekber. Allahu ekber ve lillâhil hamd,“Allah her şeyden yücedir, Allah her şeyden yücedir. Allah’tan başka ilâh yoktur, Allah her şeyden yücedir. Allah her şeyden yücedir, hamd sadece O’na mahsustur” anlamına gelir.

Hz. Peygamber (s.a.v) nasıl kurban keserdi?

Her kurban bayramında biri kendisi için diğeri de ümmetinden kurban kesemeyecekler için olmak üzere iri boynuzlu iki koç keserdi.

Kurbanlarımızı vekâleten hayır kurumlarına kestirebilir miyiz?

Evet. Diyanet İşleri Başkanlığımız, Türkiye Diyanet Vakfı aracılığı ile 20 Temmuz Salı 2021 (son gün) tarihine kadar 1125 TL Yurtiçi, 925 TL Yurtdışı karşılığında vekâleten kurban kesme hizmeti vermektedir.

Bilgi isteyenler İl ve İlçe Müftülüklerimize ve  Cami Görevlilerimize, Kur’an Kursu Öğreticilerimize müracaat edebilir. Bu kurbanların etleri yurtiçinde ve yurtdışında fakirlerin sofralarına ve Kur’an Kurslarımıza aş olmaktadır.

Başta Hatay’ımız, Ülkemiz ve  Aziz Milletimiz olmak üzere, tüm İslam Âlemi’nin Kurban Bayramını şimdiden tebrik eder, Allah katında kurbanlarımızın makbul olmasını diler ve bayramın getireceği kardeşlik, dayanışma ve kaynaşma ruhu ile tüm dünyanın barış, huzur ve esenlik içinde yaşamasını, insanımızın ve insanlığın üzerindeki Covit-19 hastalığından kurtulmaya vesile olmasını,

Cenâb-ı Allah’tan niyaz ederim.”dedi.