KURBANIN KURALLARI VE ADABI VARDIR!

İl Müftüsü Mevlüt Topçu İle Kurban İbadeti Üzerine Söyleşi

Kurban Bayramı’nın yaklaşmasıyla birlikte zengin bir bilgi hazinesine ulaşmak için İl Müftümüz Mevlüt Topçu Hocamızın kapısını çaldık ve onunla gerçekleştirdiğimiz samimi sohbetten oldukça faydalı bilgilerle ayrıldık. Mütevazı tavrıyla bizi karşılayan İl Müftümüz, Kurban İbadeti konusunda bizlere önemli açıklamalarda bulundu:

Yaklaşan Kurban Bayramı vesilesiyle, Müslümanlar olarak yüzyıllardır süregelen önemli bir ibadeti daha yerine getirmenin heyecanını yaşıyoruz. Kurban ibadeti, İslam’ın temel esaslarından biri olan tevhid inancının, bağlılık ve teslimiyetin bir ifadesidir.

Kur’an-ı Kerim’de yüce Allah (c.c) şöyle buyurur: “Rabbin için namaz kıl ve kurban kes.” (Kevser Suresi, 2. Ayet). Bu ayet, Müslümanların Allah’a olan bağlılığını ve ibadetlerini yerine getirmelerini emreder.

Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Kurban kesiniz, çünkü o, atanız İbrahim (a.s)’in sünnetidir.” (Tirmizi, Edahi, 5/1497). Bu hadis-i şerif, Hz. İbrahim’in Allah’a olan teslimiyetini ve bağlılığını hatırlatır.

Kurban kesmek, sadece bir hayvanı kesmekten ibaret değil, aynı zamanda toplumsal dayanışma ve paylaşma ruhunu da güçlendiren bir eylemdir. Kurban etlerinin ihtiyaç sahiplerine ve yoksullara dağıtılması, toplumda yardımlaşma ve dayanışma duygularını canlandırır. Bu ibadet hem bireylerin hem de toplumun manevi ve sosyal gelişimine katkı sağlar.

Kurban ibadeti, Müslümanların Allah’a olan bağlılığını, teslimiyetini ve sosyal sorumluluklarını hatırlamalarını sağlar. Bu önemli ibadeti yerine getirirken, birlikte dua etmek ve sevdiklerimizle paylaşmak, manevi huzurumuzu arttırır ve toplumumuzu daha da güçlendirir.

Kurban gibi önemli bir ibadetin hükümleri, kuralları ve adabı vardır. Kurbanlarımızı bu usul ve esaslara uyarak kesmemiz gerekmektedir. Şimdi bu konuyla alakalı vatandaşlarımızın merak ettiği önemli hususları açıklayalım:

Kurban kesmenin hükmü nedir?

Kurban kesmenin hükmü İmam-ı Azam’a göre vaciptir, diğer müctehidlere ve mezheb imamlarına göre ise sünnet-i müekkededir.

Kimler kurban kesmekle yükümlüdür?

Ergenlik çağına ermiş, akıllı, hür, mukim (seferi olmayan) ve nisap ölçüsü mal ve parası olan her Müslüman kurban kesmekle yükümlüdür.

Kurban nisabı nedir?

Nisap, dinen zenginlik ölçüsüdür. Kurban nisabı; kişinin oturduğu evi, evinin eşyası, binek aracı, 3 kat elbisesi, kendisinin ve baktığı ailesinin bir yıllık nafakası ve borcundan ayrı olarak 80.18 gr. Altın veya bu miktar altın kıymetine denk para ve mala sahip olmaktır.

Bu nisap ölçüsünün üzerinden zekâttaki gibi bir yıl geçme şartı var mı?

Hayır. Daha önce fakir iken bu miktar mala kurban kesim günlerinde bir mü’min sahip olsa derhal kurban kesmelidir.

Kurban kesme günleri hangi günlerdir?

Kurban kesme günleri, bayram namazından sonra olmak üzere bayramın ilk üç günüdür. (Kurban Bayramının 1.2.3. günleridir)

Kurban edilecek hayvanlar hangileridir? Yaşları ne olmalıdır?

Kurban edilecek hayvanlar; koyun, keçi, sığır, manda ve deveden ibarettir. Bunlardan devenin 5, sığır ve mandanın 2, koyun ve keçinin 1 yaşını doldurmuş olmaları gerekir. Ancak 6 aylık olup, gösterişli olan kuzular da kurban edilebilir. Keçi ise mutlaka bir yaşını doldurmuş olmalıdır. Dişi ve erkeklerinin her biri kurban edilebilir. Bu hayvanların yaşları hesap edilirken hicri (kameri) yıl ölçü alınır. Bu sayılan hayvanların dışında bir hayvanın kurban olarak kesilmesi caiz değildir.

Kurban canlı olarak veya kurbanın bedeli fakire verilse kurban yerine geçer mi?

Hayır, kurban yerine geçmez. Sadece sadaka olur. Kurban ibadetinin yerine getirilmesi için mutlaka usulüne göre kurban kesimi yapılması gerekir.

Bu hayvanları, kaç kişi kurban edebilir?

Bir koyun veya bir keçiyi ancak bir kişi kurban edebilir. Fakat sığır, manda ve deveyi ise bir kişiden yedi kişiye kadar ibadet kastı olmak şartıyla kurban edebilir.

Bu kurbanlıklara ortak olanlar vacip kurban dışında bir başka kurban niyeti ile de kurbana ortak olabilirler mi?

Evet. Niyetleri farklıda olsa Allah’a ibadet niyeti bulunduktan sonra olur. Mesela, ortaklardan birisi doğan çocuğu için sünnet olan akika kurbanı, bir diğeri vacip olan adak kurbanı için girebilir. Yeter ki Allah’a ibadet kastı ve niyeti olsun.

Bir kimsenin hanımının nisap miktarı malı, parası yoksa, dinen zengin kocasının, eşi için de kurban kesmesi gerekir mi?

Kadının nisap miktarı malı yoksa ona kurban kesmek gerekmez. Bu durumun tersinde, yani kadının da kocası için kurban kesmesi gerekmez.

Bir evde bir kurban kesilmesi yeterli olur mu?

Evdekilerin her birinin mali durumuna bakılır. Dinen zengin olan ve şartları tutanlar ayrı ayrı kurban kesmesi gerekir. Diğerleri ise kesmeyecektir.

Seferi olan kimse kurban kesebilir mi?

Yükümlü olmamakla beraber, dilerse nafile olarak kesebilir.

Kurbanın sahih olması için hangi engel kusurlar bulunmamalıdır?

Kurban bir ibadet olduğundan, kurbanlık hayvanların kusursuz olması gerekir. Bu engelleri şöyle özetleyebiliriz: İki veya bir gözünün kör olması, çok zayıf ve yürüyemeyecek derece topal olması, kulağının veya kuyruğunun 1/3 nün kopmuş olması, burnunu kesik olması, boynuzlarının birinin veya ikisinin kökünden kırılmış olması vb. kusurlardır. Boynuzsuz veya boynuzu biraz kırık, dişlerinin birazı dökülmüş veya burulmuş hayvan kurban edilmesinde ise bir sıkıntı yoktur.

Kurbanı kimler keser?

Kurbanı Müslüman olan her erkek veya kadın kesebilir. Kendisi kesebildiği gibi vekâleten bir Müslümana da kestirebilir. Bir ibadet olduğu için Müslümanın bizzat kendisinin kesmesi daha uygundur.

Kurban nasıl kesilmelidir?

Kurbanlık hayvan incitilmeden ve eziyet edilmeden kıbleye yatırılır. Gözler bağlanır. Biliniyorsa kurban duaları okunur, bilinmiyorsa tekbir getirilir, büyük ve keskin bir bıçakla “Bismillahi Allahu Ekber “denilerek kurban kesilir. Nefes borusu, yemek borusu ve iki şah damardan kesilir. Kanı tamamen akıtılır ve canının çıktığından emin olunduktan sonra yüzülür. Daha sonra kurban sahibi müstehab olan 2 rekat namaz kılar.

Kurban etleri nasıl taksim edilir?

En uygun olanı kurban etini üçe taksim ederek, birini kurban kesemeyen yoksullara, birini akraba, dost ve komşulara, birini de kendine ve ailesine ayırmaktır.

Teşrik tekbirleri nedir? Ne zaman getirilecektir?

Teşrik tekbirlerini söylemek vaciptir. Arefe (15 Haziran Cumartesi) günü sabah namazından sonra Kurban Bayramının dördüncü günü ikindi namazı dâhil olmak üzere 23 vakit namazının farzlarının ardından söylenir.

Teşrik tekbiri; “Allahu ekber, Allahu ekber. Lâ ilâhe İllâllahu, vallahu ekber. Allahu ekber ve lillâhil hamd,“Allah her şeyden yücedir, Allah her şeyden yücedir. Allah’tan başka ilâh yoktur, Allah her şeyden yücedir. Allah her şeyden yücedir, hamd sadece O’na mahsustur” anlamına gelir.

Hz. Peygamber (s.a.v) nasıl kurban keserdi?

Her Kurban Bayramın da biri kendisi için diğeri de ümmetinden kurban kesemeyecekler için olmak üzere iri boynuzlu iki koç keserdi.

Kurbanlarımızı vekâleten hayır kurumlarına kestirebilir miyiz?

Evet. Diyanet İşleri Başkanlığımız, Türkiye Diyanet Vakfı aracılığı ile 16 Haziran Pazar 2024 (son gün) tarihine kadar vekâleten kurban kesme hizmeti vermektedir. Vekaletle kurban kestirmek için bağışta bulunmak isteyen vatandaşlarımız online olarak bagis.tdv.org adresinden, İl ve İlçe Müftülükleri, mahallelerdeki Camilerde görev yapan din görevlileri aracılığıyla, anlaşmalı bankalardan ve PTT şubelerinden bağışta bulunabilirler. Vekaletle Kurban Hisse Bedeli  bu sene Yurt İçi 11.750, Yurt Dışı 4750 TL’dir.

Ayrıntılı bilgi almak isteyen vatandaşlarımız İl, İlçe Müftülüklerimize, Cami Görevlilerimize ve Kur’an Kursu Öğreticilerimize müracaat edebilirler. Bu kurbanların etleri yurtiçinde ve yurtdışında fakirlerin sofralarına ve Kur’an Kurslarımıza aş olmaktadır.

İl Müftümüz bu son derece önemli ve faydalı açıklamalarını dua ederek neticelendirdi.

“Allah’ım sonsuz rahmetin ve lütfunla bize ikram ettiğin bu mübarek günlerde, dualarımızı kabul buyurmanı, günahlarımızı affetmeni niyaz ediyoruz. İslam coğrafyasındaki başta Filistin Gazze ve Doğu Türkistan olmak üzere tüm Müslüman kardeşlerimizin huzur ve refah içinde yaşamasını diliyor, insanlık için barış ve adaletin tesis edilmesini, mazlumların kurtuluşunu ve zalimlerin cezalandırılmasını niyaz ediyoruz. Allah’ım tüm vatan şehitlerimize deprem şehitlerimize rahmet eyle ve bizlere böyle bir depremi afeti musibeti bir daha yaşatma. Ey Rabbimiz, bize sabır ve sebat, yardım ve muvaffakiyet ver. Bizi Kur’an’ın rehberliğinde, Peygamberimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v) sünnetine uygun yaşamaya muvaffak kıl. Rabbimiz keseceğimiz kurbanlarımızı kabul eylesin. Hatay’ımız, Ülkemiz, Aziz Milletimiz ve tüm İslam Âlemi’nin Kurban Bayramı’nı şimdiden tebrik ediyorum.”

İl Müftümüz Mevlüt Topçu Hocamıza değerli bilgi ve görüşlerini bizimle paylaştığı için derin teşekkürlerimizi sunuyoruz. Müftümüzün manevi rehberliği Kurban Bayramı öncesi toplumu bilgilendirme ve bilinçlendirme konusunda büyük bir katkı sağladı. Kendisine içtenlikle minnettarlığımızı ifade ediyor, hizmetlerinden dolayı şükranlarımızı sunuyoruz.