FAYDASI SAYMAKLA BİTMEYECEK BİTKİ; ZAHTER

Hatay sınırları içerisinde bulunan endemik bitki türleri ilgili yaptığı araştırmalar ile bilinen Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği Başkanı Dr.Biyolog Samim Kayıkçı, Zahter ile ilgili hazırladığı bilgilendirme yazısında :”Bilimsel adı “Thymbra spicata L.” olan zahter, içinde adaçayı, melisa, nane, kekik ve fesleğen gibi pek çok tıbbi ve aromatik bitkiyi barındıran Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesine ait bir türdür. Ülkemizde, karabaş kekik, sater, zahter, zater ve kara kekik gibi farklı isimlerle anılan bitki bölgemizde genel olarak zahter ismiyle bilinir. Ülkemizde geniş yayılışı olan zahterin ülkemiz dışında Yunanistan, Kıbrıs, Suriye, Irak ve İran’da doğal yayılışı vardır. Zahter, yaz aylarında mor, leylak ya da pembe renkli çiçekler açan, aromatik, çalı formunda, çok yıllık bir bitki türüdür. Zahter, doğal olarak, kuru kayalık alanlar, çalılıklar, frigana ve makilik alanlarda yetişir.

Zahter, dünyanın farklı ülkelerinde ve ülkemizin farklı şehirlerinde, geleneksel halk tıbbında önemli kullanımları olan şifalı bir bitkidir. Lübnan’da, yerel olarak, “Za’atar khlat” ve “Za’atar bou khlayt” isimleriyle bilinen bitkiden hazırlanan çayın, antimikrobiyal ve antifungal olarak, ayrıca öksürük, damar sertliği, kalp ve uyku problerinin tedavisinde kullanıldığı; İran’ın Ilam bölgesinde, yerel olarak, “Avishan-e-zophaye” ve “Azboh” isimleriyle bilinen bitkinin, yaprak ve çiçeklerinin, baharat olarak kullanıldığı, ayrıca antibakteriyel, gaz giderici ve öksürük tedavisinde kullanıldığı; Balıkesir’in Kaz Dağı bölgesinde yaşayan yerli halk tarafından “Delikekik” ismiyle bilinen bitkiden, hazırlanan çayın, soğuk algınlığı ve mide ağrılarının tedavisinde kullanıldığı; Erzincan’da “Dağ kekiği” olarak isimlendirilen bitkiden, hazırlanan çayın sindirim sistemi hastalıkları, taşikardi, böbrek hastalıkları, mikrop öldürücü ve sinir güçlendirici olarak kullanıldığı rapor edilmiştir.
Hatay ilinde zahterin, bronşit, soğuk algınlığı, grip, adet sancısı ve bağırsak sancısı tedavisinde kullanıldığı, ayrıca yılan, akrep ve arı ısırığı tedavisinde kullanıldığı rapor edilmiştir.
Tıbbi ve aromatik bitkilerin uçucu yağlarında gıda, kozmetik ve ilaç sektörlerinde kullanılan önemli kimyasal bileşikler bulunmaktadır. Zahter uçucu yağında en çok bulunan bileşikler karvakrol, γ-terpinen ve p-simen’dir. Bunların yanında mirsen, α-terpinen, β-karyofillen, α-pinen ve timol gibi diğer bazı bileşikler bulunmaktadır. Zahter uçucu yağının ana bileşiklerinden biri olan Karvakrol’un ağrı kesici, antiinflamatuvar, antikanserojen, antibakteriyel, antifungal, yara iyileştirici ve hücre çoğalmasını hızlandırıcı etkileri raporlanmıştır.
Diğer kekik türlerinden (Origanum sp., Thymus sp.) farklı bir tür olan zahter, bölgemizin (Hatay, Gaziantep ve Kilis) yemek kültüründe önemli bir yer tutar. Doğu Akdeniz mutfağının önemli bir öğesi olan ve bölgemizde doğal olarak yetişen zahterin aynı zamanda ilimizin Altınözü ilçesinde tarımı yapılmaktadır. Zahter taze şekilde salata olarak, yemeklerde baharat olarak, çay olarak, kahvaltılık, hamur işleri ve çökelek yapımı gibi birçok alanda tercih edilen bir bitki türüdür.
Doğal zenginliklerimizi tanımak, tanıtmak, sahip çıkmak ve ekonomik potansiyellerinden faydalanmak yerelde ilimiz, genelde ülkemizin kalkınmasına destek olacaktır.” ifadelerini kullandı.Haber Merkezi