BESLEYİCİ VE ŞİFA KAYNAĞI BİR BİTKİ: KAPARİ

Hatay sınırları içerisinde bulunan  endemik bitki türleri  ilgili yaptığı araştırmalar ile bilinen Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği Başkanı Dr.Biyolog Samim Kayıkçı Kapari ile ilgili hazırladığı bilgilendirme yazısında;”Bilimsel adı “Capparis spinosa” olan Kapari, Keberegiller (Capparaceae) ailesinden, yaz aylarında beyaz ve pembe renkli büyük çiçekler açan çok yıllık çalı şeklinde dikenli bir bitki türüdür. Tarla ve bahçe kenarları, duvarlar ve yamaçlarda yayılış gösterir. Ülkemizin farklı bölgelerinde doğal olarak yetişen bitki, kapari, kebere, gebere, gebre, bubu, cambar ve turşuotu isimleriyle bilinmektedir. Kapari eczacılık, gıda, kimya ve kozmetik endüstrisinde kullanılmaktadır. Bitkinin sürgünlerinden ve olgun meyvelerinden elde edilen özün gıda endüstrisinde tatlandırıcı olarak kullanıldığı rapor edilmiştir. Bitkinin çiçek tomurcukları ve meyvelerinin tuz ve sirkede bekletilmesiyle elde edilen turşu ticari olarak satılmaktadır. Konserve olarak hazırlanan turşusu salatalarda, mezelerde, pizza üstünde, vejetaryen menülerin hazırlanmasında ve etlerin yanında garnitür olarak yenilmektedir. Bitkinin, sahip olduğu keskin aroması nedeniyle salata, soslar, pizza vb. gibi birçok yemekte baharat olarak kullanılmaktadır.Kapari yağ, protein, mineral (fosfor, magnezyum, demir, çinko, bakır, sodyum, kalsium) ve vitaminler (C vitamini, E vitamini) acısından oldukça besleyicidir. Bitkinin alkaloid, uçucu yağlar, flavonoid, fenolik asit, antioksidan, organik asit ve glikozinolat açısından zengin olduğu bildirilmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalarda kaparinin ağrı kesici (analjezik), iltihap önleyici (anti-inflamatuar), antioksidan, tümör önleyici (antitümöral), idrar söktürücü (diüretik), balgam söktürücü, antibakteriyel, antialerjik, antihipertansif, antifungal, karaciğer, dalak ve böbrek fonksiyonlarını düzenleyici ve cinsel gücü arttırıcı (afrodizyak) etkileri raporlanmıştır. Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalarda bazı önemli nörodejeneratif hastalıklarda (Alzheimer, MS vb.)  faydalı ve tedavi edici etkileri olduğu raporlanmıştır. Binlerce yıldan beri gıda ve şifa kaynağı olarak kullanılan kaparinin, geleneksel halk tıbbında birçok kullanımı rapor edilmiştir. Bitkinin toprak üstü kısımları ve köklerinin romatizma, baş ağrısı, böbrek ve karaciğer hastalıkları ve gastrointestinal sorunların tedavisinde kullanıldığı bildirilmiştir. Antik Mısır’da karaciğer ve böbrek hastalıklarının tedavisinde; Antik Roma’da felç tedavisinde; Fas’ta diyabet, Pakistan’da tüberküloz ve ruhsal bozukluklar; Çin’de ve İran’da romatizma ve gut hastalığının tedavisinde; Akdeniz ülkeleri ve Hindistan’da saç dökülmelerine karşı (merhem yapılarak) kullanıldığı rapor edilmiştir.

Kapari bitkisi kurak ve yarı kurak alanlarda yetişebilen ticari değeri olan bir bitkidir. İspanya, İtalya, Yunanistan, Fas, Türkiye, İran ve Kıbrıs gibi çeşitli ülkelerde tarımı yapılan önemli ihraç bitkileri arasında yer alır. Besleyici ve sağlıklı bir bitki olan kaparinin, ilimizde alternatif bir tarım ürünü olarak değerlendirilmesi ekonomik fayda sağlayacaktır.” ifadelerine yer verdi.