HATAYLI İNŞAAT MÜHENDİSİNDEN REZERV VE KİRA YARDIMI BİLGİLENDİRMESİ

Hataylı İnşaat Mühendisi Yahya Tümer, kamuoyunu meşgul eden rezerv alan ve kira yardımı ile ilgili konulardaki değerlendirmelerini kamuoyu ile paylaştı.

Kendi açıklamalarının yalnızca değerlendirme olduğunu ve konuyla ilgili yetkililerin yapacağı açıklamaların dikkate alınması gerektiğini kaydeden Tümer; yanlış bilinenler ile ilgili kendi çıkarımlarından oluşan bilgileri paylaşarak yanlışlıkların giderilmesini amaçladığını belirtti. Tümer, konuyla ilgili açıklamasında; “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca, Rezerv Yapı Alanında bulunan ev veya işyerleri için kira yardımı yapılması halinde;

1- Tapular Hazineye geçici süre ile devredilecek mi?

2- Faizsiz kredi ve hibelerden yararlanılmayacak mı?

Konuları Hatay’da gündemi bir süredir meşgul etmekte ve bu sorular sıklıkla tarafıma sorulmaktadır.

Öncelikle yapılan ve/veya yapılacak tüm bilgilendirmelerin, mevzuatta yer alan hükümler çerçevesinde yapılması büyük önem arz etmektedir. Mevzuatta yer almayan hükümler ile yapılan/yapılacak bilgilendirmeler ve haberler, bilgi kirliliği, kafa karışıklığı, belirsizlikler vb. oluşturmasının yanı sıra ileriki yıllarda da mağduriyetlere de yol açabilecektir.

KONU İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME:

2012 yılında yürürlüğe giren 6306 sayılı yasa, Afet Riski altındaki alanların dönüştürülmesine ilişkin kuralları belirlemekle birlikte, aynı zamanda Riskli Yapı, Riskli Alan ve Rezerv Yapı Alanı şeklinde üç yeni kavramın da gündeme gelmesine sebep olmuştur.

RİSKLİ YAPI tanımının tek yapı ölçeğinde binanın riskli olduğunu,

RİSKLİ ALAN tanımının ya zeminin riskli olmasından ya üzerindeki yapıların riskli olmasından ya da her iki durumun yani hem yapıların hem de zeminin riskli olmasından kaynaklı olarak belirlendiği ve riskli alanların, Bakanlıkça Cumhurbaşkanı onayına sunulması, Cumhurbaşkanlığınca onaylanması sonrası resmi gazetede yayınlandığı,

REZERV YAPI ALANI’nın ise, çoğunlukla riskli alanlarda gerçekleştirilecek kentsel dönüşüm projelerinde yerinde dönüşümün mümkün olamadığı durumlar için kullanılan alternatif alanların olduğu ve doğal afet risklerinin fazla olduğu ve kentsel dönüşüm veya çeşitli projelerde kullanılmak amacıyla, 6306, 7269, 3194, 2683, sayılı kanunlar kapsamında ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Kentsel Dönüşüm Daire Başkanlığı ve ilgili kuruluşlar tarafından ayrılmış alanların olduğu ve bu alanların TOKİ ya da İdarenin talebiyle veya re’sen, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlendiği,

Artık herkes tarafından bilinen konular ve tanımlamalardır.

6 Şubat Depremi’nin ardından, Kentsel Dönüşüm Kanunu olarak bilinen 6306 Sayılı Kanunu’nda rezerv yapı alanı tanımından “yeni yerleşim alanı” ifadesi çıkarılarak; üzerinde bina bulunan parsellerin ve yerleşim alanı içerisinde bulunan boş parsellerin de rezerv yapı alanı olarak ilan edilmesinin önü açılmıştır. Riskli yapı alanında yapılan bu düzenleme ile meskûn alanların rezerv alan olarak ilan edilmesine

olanak sağlanmıştır. Rezerv yapı alanlarında bulunan taşınmazlar böylece kentsel dönüşüm projelerine dâhil olabilmektedir.

Rezerv yapı alanında kalan binaların yıkılması durumunda, mülk sahipleri belirlenen kentsel dönüşüm bedelini ödeyerek bu alan içerisinde yeni bir mülkün sahibi olabilmekte, bu bedeli ödeyemeyecek olanlarla ödemek istemeyenlere Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından farklı bir alanda yer gösterilmekte ve bu iki alternatife de razı olunmazsa belirlenen bedel üzerinden İdare tarafından mülkiyet hakkı satın alınabilmektedir.

KONU ÖZELİNDE YAPILAN DEĞERLENDİRME:

21 Mayıs 2024 ve 32552 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin “Kira yardımı ve diğer yardımlar” başlıklı 16. maddesinin 7. fıkrasında;

“(7) Dönüşüm Projeleri Özel Hesabından aynı kişiye hem kira yardımı ve hem de faiz desteği yapılamaz. Kira yardımından faydalananlar faiz desteğinden, faiz desteğinden faydalananlar ise kira yardımından faydalanamaz.” hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm gözönüne alınarak Rezerv Yapı Alanında bulunan ev veya işyerleri için kira yardımı yapılması halinde, Tapuların Hazineye geçici süre ile devredileceği ve/veya Faizsiz kredi ve hibelerden yararlanılmayacağı değerlendirmeleri yapılmaktadır.

Bilindiği üzere;

Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında veya riskli binalarda yaşayan vatandaşlara talepleri doğrultusunda 18 aya kadar kira yardımı yapılacağı ya da bankalardan kullanacağı kredilerde faiz desteği sağlanacağı,

Yardım süresinin riskli alan dışındaki riskli yapılarda 18 ay, Riskli ve rezerv yapı alanlarında kira yardımının süresinin ise 48 ayı geçmemek şartı ile ilgili kurumca belirleneceği,

Kanun kapsamında kiracılara taşınma masrafları dikkate alınarak bir defaya mahsus olmak üzere kira yardımı yapılabileceği

Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalarda noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden ve banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaf olacağı,

6306 sayılı kanun kapsamında hak sahiplerince bankalardan kullanılacak kredilere sağlanacak faiz desteği, Bakanlık ile protokol imzalaması kaydıyla kredi sağlayacak mevduat ve katılım bankalarının olduğu,

Hüküm altına alınmıştır.

Faiz desteği ile ilgili olarak örnek vermek gerekirse Bakanlık ile anlaşmalı Halkbank web sitesinde;

“Söz konusu kanun kapsamında kredi kullanacak hak sahiplerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca faiz desteği sağlanacak olup söz konusu destekten faydalanılabilmesi için gayrimenkulün “Riskli Alan”da bulunması veya riskli alan içinde yer almamakla birlikte gayrimenkulün “Riskli Yapı” olduğu teknik raporlarla tespit edilmiş olması gerekmektedir.

Hak sahiplerine kullandırılacak faiz destekli kredi tutarı en fazla 1.250.000 TL’dir. Birden fazla bağımsız bölüme sahip olan hak sahipleri adına faiz desteği sağlanacak toplam kredi tutarı her bir bağımsız bölüm için 1.250.000 TL’yi aşmamak kaydıyla toplamda en fazla 3.000.000 TL olabilecektir.

Birden fazla konutu olan hak sahiplerinin ilk konutu için kullanacakları konut yapım ve konut edinme kredilerine uygulanacak Faiz Desteği yıllık %8,4 olup, iki ve sonraki konutları için Faiz Desteği yıllık %7,2 olarak belirlenmiştir. …

Hak sahiplerine kullandırılacak faiz destekli konut kredileri için azami vade 10 yıldır. Bireysel işyeri kredilerinde 7 yıldır.

Kentsel dönüşüm konut kredisi kullanacak müşterilerimiz ödemelerini eşit taksitli veya 24 ay sadece faiz ödemeli olarak gerçekleştirebilir.”

Bilgileri yer almaktadır.

SONUÇ OLARAK; Yukarıda yapılan tespit ve hükümler birlikte dikkate alındığında;

6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin “Kira yardımı ve diğer yardımlar” başlıklı 16. maddesinin 7. fıkrasında belirtilen, kira yardımı alınırsa kredi desteği sağlanmaz, kredi desteği alınırsa kira desteği sağlanmaz şeklinde yer alan hüküm, 81 ilimizde performans analizi sonrası yıkım kararı verilen RİSKLİ YAPILAR için geçerli olup, Hatay’da ilan edilen REZERV ALANLA ilgisinin olmadığının yanı sıra Mülkiyet hakkından da vazgeçilme gibi bir durumun söz konusu olmadığı,

Diğer taraftan Depremde Kira yardımlarını, İçişleri Bakanlığı’na bağlı AFAD Başkanlığını yapıyor iken, 21 Mayıs 2024’te resmi gazetede yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile rezerv alanda 18 ay ile 48 ay arasında kira yardımı mevzuatı düzenlendiği hususu dikkate alındığında,

AFAD’tan kira yardımı alan ancak rezerv alana girmeyen hak sahipleri kira yardımı almaya devam edeceği,

Rezerv alanda evi olanların ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından kira yardımı almaya başlayacağı/başlayabileceği,

Şeklinde tarafımca değerlendirme yapılmış olmakla birlikte, konu ile ilgili yetkililerin vereceği bilgiler dikkate alınmalıdır” ifadelerini kullandı.